تربیت و آموزش نویسنده از راه منتورینگ
منتورینگ چیست و منتور چه می کند؟
منتورینگ یک رابطه قوی حرفه ای است که طی آن فرد حرفه ای و با تجربه به فرد دیگری کمک می کند تا مهارت ها و توانایی هایش را در زمینه ای مشخص بالا ببرد.
شاید بشود منتور را مربی معنی کرد. فرد با تجربه ای که به فرد بی تجربه کمک می کند راه رسیدن به مقصود را درست برود. منتورینگ ، واژه ای است که ببشتر در اقتصاد و روان شناسی به کار می رود. مثلا کسی که می خواهد کسب و کار راه بیندازد با یک منتور کارش را شروع می کند. و یا کسی که مشکلات رفتاری و روانی دارد با یک منتور قدم به قدم برای درمان خودش گام برمی دارد و منتور نقش الگو را برای او بازی می کند.
منتور به فرد تازه کار توصیه می کند و مشاوره می دهد، الهام می بخشد، تشویق می کند،هدف گذاری می کند، حمایت می کند، فرد را به متخصص های دیگر ارجاع می دهد و بسیاری دیگر که در این مقال نگنجد.
حالا من می خواهم واژه منتور و منتورینگ را وارد ادبیات مخصوصا ادبیات کودک کنم.
آموزش بر اساس منتورینگ یا رابطه مربی – شاگردی چیز جدیدی در ایران نیست. دست کم نویسندگان نسل من با همین روش تربیت شده اند. از جمله خودم.
اما آنچه واقعا برای نسل من که اولین نسل نویسندگان آموزش دیده با روش مربی – شاگردی بعد از انقلاب بودیم اتفاق افتاد این بود که همه چیز اتفاقی پیش می رفت. شانس من بود که با مصطفی رحماندوست آشنا شدم، شانس نوآموز دیگری بود که با رضا رهگذر و امیرحسین فردی آشنا شد.و… در منتورینگ جدید باید سیستم و سازوکاری ایجاد شود که شاگرد نه بر اساس اتفاق و یا شانس بلکه براساس عقل و انتخاب خودش منتور خودش را انتخاب کند. دسترسی به فهرستی از منتورها ضروری است.
در این اوضاع و احوال که همه نویسنده ها کارگاه و ورکشاب نویسندگی راه انداخته اند چطور می توانیم منتور انتخاب کنیم و آیا نویسنده ها می توانند منتورهای مناسبی باشند؟ از نظر من بله. نویسنده ها برای منتوری مناسبند اما بهترین گزینه نیستند. بهتر این است که منتورهای ما دانش تخصصی بیشتر داشته باشند. نویسنده هم نبودند مهم نیست. مهم احاطه کامل بر موضوعات ادبیات کودک است. و چه کسانی این احاطه کامل را دارند؟
در چند روز اخیر دو نقد از رمان ” بازگشت هرداد” دریافت کرده ام. مگر نقد حرفه ای تر از این هم می شود؟ چنان زیر و روی رمانم را منتقد شکافته بود که حظ وافر بردم. منتقد کی بود؟ یکی از دانش اموختگان رشته ادبیات کودک دانشگاه شهید بهشتی. این را گفتم که بگویم بهترین منتورهای ادبیات کودک ایران همین فارع التحصیل های دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه مشهد و دانشگاه شیراز و هر دانشگاه دیگری که رشته ادبیات کودک را ارائه می دهد هستند. واحد های درسی این دانشجوها بسیار حساب شده انتخاب شده. از زیبایی شناسی ادبیات کودک تا کودک و تفکر خلاق، از ادبیات عامیانه گرفته تا روش تحقیق در ادبیات کودک. بازنویسی، تاریخ ادبیات کودک ، کودک و رسانه و و و. دوره هایی غنی و بسیار پر بار. خب کی بهتر از این فارغ التحصیل ها؟ منتورهای اینچنینی لازم نیست خودشان نویسنده باشند. همین که نویسنده ها و سبک و کتاب هایشان را بشناسند می توانند به آن ها ارجاع بدهند. شنیده ام که این دانشجوها جلد به جلد کتاب های کودک و نوجوان را می خوانند و درباره شان صحبت می کنند و گزارش می نویسند. درود به اساتید این دانشجوها و البته خودشان.
امیدوارم بتوانم در آینده ای نزدیک چند تا از بهترین منتورها را دراین صفحه معرفی کنم.
