باغوحش اساطیر
نویسنده: احسان رضایی
انتشارات: نشر کتاب قاف
کتاب تقدیم شده به همه عجایبنویسان از ابوالمؤید بلخی تا بورخس. چرا که نویسنده از همهی کتابها برای کامل کردن لیست موجودات اساطیریاش بهره برده است. در این کتاب درمورد این موجودات میخوانید: آل، اژدها، اسب بالدار، اکوان دیو، ببر بیان، بختک، پری، جن، خر سه پا، دوالپا، دیو، رُخ، رخش، سمندر، سیمرغ، شبدیز، شیردال، غول، فولادزره، ققنوس، کرم هفتواد، کلیله و دمنه، کَمَک، گاو زمین، لولوخورخوره، مارهای ضحاک، مردآزما، مهرگیاه، نسناس و هما. چیزی که این کتاب را از کتابهای شبیه خودش متمایز میکند زبان طنز اثر است.
برای مثال، در بخش پری میخوانیم: «همیشه پای یک زن در میان است. حتی وسط هفت خوان رستم. رستم زده بود یک اژدهای چهل و سه متری را ناکار کرده بود، خسته و مانده آمده بود نشسته بود داشت به بر و بازویش پماد ضد سوختگی میمالید که بوی غذای خانگی پیچید توی دماغش. رخش را برداشت و راه افتاد توی جنگل و همینطور چشمهایش را ریز کرده بود که با دقت تابلوها را بخواند و ببیند کدام یکی رستوران مامانپز است.»
در پیوست کتاب، نامها و منابعی که در متن کتاب به صورت مختصر به آنها اشاره شده، به تفصیل توضیح داده شده اند. به صورتی که اگر مخاطب دوست دارد به منابع اصلی این موجودت اساطیری مراجعه کند بتواند کتابهای دیگری را هم ببیند.
انرژی باد
نویسنده: نیکی واکر
مترجم: بهرام معلمی
انتشارات: فنی ایران
مصرف انرژی عامل ادامهی حیات هر موجود زندهای است. اما انسان، برخلاف تمام موجودات زندهی دیگر، از گیاهان گرفته تا جانوران، فقط به اندازهی نیازش انرژی مصرف نمیکند. انسان با تولید و مصرف بیش از نیاز انرژی محیط زیست را در معرض خطر قرار داده است.
در مجموعهی دوازده جلدی «انقلاب انرژی» در انتشارات فنی با عناوین، «ردپای کربن»، «انرژی امواج»، «انرژی هیدروژنی»، «انرژی زیست توده»، «جامعهی سبز»، «آیندهی سوخت های فسیلی»، «انرژی باد»، «انرژی هستهای»، «انرژی برقابی»، «غذای سبز»، «انرژی زمین گرمایی» و «انرژی خورشیدی» مخاطب را با تولید و مصرف انرژی و انرژیهای پاک و جایگزین آشنا میکند.
مرگ جنگل
نویسنده: گلوریا رند
ترجمه: لادن مقیمی اسکویی
انتشارات: فنی ایران
پسر با خودش فکر میکند جنگل همیشه پابرجاست اما یک روز که با پدرش در جنگل پیادهروی میکند متوجهی علامتهای عجیبی روی درختها میشود. علامتهایی به رنگ آبی که به گفتهی پدرش نشانههایی هستند برای قطع درختان. پسر با خودش میگوید شاید بتواند جلوی این کار را بگیرد. پدرش هم با او همراه میشود تا به دیگران هم خبر بدهند و از این کار جلوگیری کنند. همه جمع میشوند و جلوی بولدوزرها و کارگرهای با ارههای برقی را میگیرند اما گاهی وقتها هم ماجرا آنطور که ما دوست داریم پیش نمیرود. پسر در انتهای داستان سراغ جنگل را میگیرد و حیواناتی که از آنجا رفتهاند. شاید پسر و پدرش نتوانستند جلوی ویرانی جنگل را بگیرند اما مخاطبان کتاب مرگ جنگل چه؟
با دردسرهای نینی کوچولوی جدیدمان چه کنیم؟
نویسنده: سالی هویت
مترجم: مصطفی رحماندوست
انتشارات: ذکر؛ کتابهای قاصدک
شاید سیب باشد
نویسنده: شینوسکه یوشی تکه
مترجم: رضی هیرمندی
انتشارات: افق
شاید سیب باشد اولین جلد از مجموعهی “فیلسوف کوچک” به قلم نویسنده و تصویرگر ژاپنی شینوسکه یوشی تکه است.
قصه از آنجا شروع میشود که پسرک با دیدن یک سیب از خودش میپرسد: صبر کن ببینم. از کجا معلوم سیب باشد؟
و پسرک با سوالهای پی در پی کودکانهی خود دنیای اطرافش را بار دیگر بازنگری میکند و به مخاطب هم سن و سالش پرسشگری و توجه به دنیای اطرافش را میآموزد و بزرگترها را با گوشهای از دنیا و نگاه پیچیده و پر از تخیل کودکان آشنا میکند.
در بخشی از کتاب که البته با تصاویر کامل میشود میخوانیم:
اصلا اینجا چه کار می کند؟
شاید مامان آن را از فروشگاه خریده باشد.
شاید بابا دیشب از سر کار آورده باشدش خانه.
شاید یک علامت محرمانه باشد. «باید بیایی توی دارودسته ما!»
شاید مامان بزرگم خودش را به این شکل درآورده.
کاردستیِ من؛ عروسکهای نمایشی
نویسنده: لیندی رایت
ترجمه: آیرین غریبپور
انتشارات: افق
وقتی بیحوصلگی و فشار عصبی مانع میشود کارهایمان را جلو ببریم…
وقتی دچار رخوت روزانه و افسردگی شدهایم…
وقتی دلمان میخواهد چند نفر دور و برمان باشند و شادی کنیم…
چه بهانهای بهتر از نمایشبازی…
و چه کاری بهتر از عروسک ساختن، آن هم با حداقل هزینه.
ساختن عروسکهایی که میتوانند شخصیتهای کتابهای دوست داشتنیِ ما باشند یا زاییده تخیل بچهها…
گاهی اوقات هیچ چیز نمیتواند جای دستورزی و کارِ گروهی را بگیرد.
در کتاب کاردستی من، عروسکهای نمایشی، ساختن این مدل عروسکها را یاد میگیریم:
عروسک انگشتی
عروسک دستکشی صاف
عروسک قاشق چوبی
عروسک بشقابی
عروسک میلهای پاکت کاغذی
عروسک میلهای با بطریهای پلاستیکی
عروسک میلهای کله یونولیتی
عروسک دستکشی خمیر کاغذی
عروسک نخی-ماریونت-پارچهای
عروسکهای سایهای رنگی
و در آخر سر صحنهای برای نمایشگردانی.
در کل با یک کتاب شاد و پر ایده روبهرو هستید.
کریستف کلمب؛ کاشف دنیای جدید
نویسنده: رابین اس.داک
ترجمه: نسیم خلیلی
انتشارات: ققنوس
کریستف کلمب از مجموعه کتابهای شخصیتهای تاثیرگذار انتشارات ققنوس است. در این مجموعه شخصیتهای مهم تاریخی از جمله ارسطو، اسکندر مقدونی، سقراط، کونفوسیوس، ژولیوس سزار، میکل آنژ و بسیاری دیگر در جلدهای جداگانه معرفی شده است.
از مقدمه کتاب:
با وجود شهرت بسیار زیادی که کریستف کلمب دارد اما بسیاری از اطلاعات مربوط به او سرّی مانده است . مثلاً بخش زیادی از زندگی دوران جوانیاش نامعلوم است . بسیاری از مورخان بر این باورند که کریستف کلمب با نام اصلی « کریستوفورو کلمبو » حدود سال ١٤٥١ میلادی در جنووای ایتالیا به دنیا آمد . در آن زمان جنووا یکی از شهرهای بندری و شناخته شده اروپا بود . پدر « کلمب » در این شهر تجارت میکرد . بعدها خانوادهشان به ساوونا شهری ساحلی نزدیک جنووا نقل مکان کردند . کریستف کلمب فرزند بزرگ خانواده بود . کریستف کلمب جوان علاقه زیادی به مطالعه نقشهها و نمودارهای جغرافیایی داشت . میگویند او نخستین بار چهارده ساله بود که به دریا رفت . شاید سن کمی به نظر برسد اما در آن دوران پسرها اولین بار در ده سالگی به دریا میرفتند . کلمب در نخستین سالهایی که در دریا گذراند ، چندینبار به خیوس ، جزیرهای نزدیک ترکیه امروزی سفر کرد . در ضمن او به انگلستان ، ایرلند و ایسلند هم رفت . طبق آنچه در روایتها آمده ، گویا در یکی از نخستین سفرهای دریاییاش دزدان دریایی به کشتی او حمله میکنند .
فلز
نویسنده: کریس آکس لِید
مترجم: رضا کریمی
انتشارات: قدیانی
فلز در طبیعت وجود دارد و به مرور زمان، بشر یاد گرفته است که چگونه فلزات را از طبیعت استخراج کند و چگونه آنها را برای مواردی که مفید است به کار بگیرد. هر فلز یک ویژگی دارد و آن را برای یک کاربرد مناسب کرده است.
در کتاب فلز، علاوه بر اینکه درمورد کاربرد فلزها در خانه و ماشینآلات، الکتریسیته و فلز، آهنرباهای فلزی، فلز و حرارت، آلیاژها، فلز و آب و هوا، شکلدهی فلزات و ساختمانسازی با فلزات، مطالبی را میخوانیم، با مطلب جالبی هم با عنوان فلز و محیطزیست رو به رو میشویم.
«دور انداختن و رها کردن فلزات در محیط زیست، مشکلاتی را در پی خواهد داشت. فلزات مانند موادی مثل چوب، به سرعت نمیپوسند و از بین نمیروند. در نتیجه محیط از ماشینهای زنگ زده، قوطیهای کنسرو و چیزهای فلزی دیگر انباشته میشود که برای انسانها و جانوران خطرناک است.»
دایره المعارف کوچک من: حیوانات مزرعه
نویسنده: فرانسواز دوگیبرت
مترجم: رویا خوئی
انتشارات: محراب قلم
کتاب تصویری “حیوانات مزرعه” یکی از جلدهای مجموعهی «دایره المعارف کوچک من» است. در این مجموعه همانطور که عنوان “دایره المعارف” در روی جلد بیان میکند با هدف آموزش علوم و دانشهای عمومی مختلف به مخاطبان کودک به نگارش در آمده است. در این جلد نویسنده با معرفی حیوانات مزرعه مخاطب را با نحوهی زندگی، نقششان در مزرعه و حتی صداهای حیوانات آشنا میکند.
از دیگر جلدهای این مجموعه میتوان از “بدن من”، “کنار دریا”، “جهان”، “فوتبال”، “آتش نشان” نام برد.
زنان در علم
نویسنده و تصویرگر: راشل ایگنوتوفسکی
مترجم: ماندانا فرهادیان
انتشارات: طوطی
کتاب “زنان در علم” داستان زندگی 50 زن پیشگام در علم را تعریف میکند، از یونان باستان تا روزگار کنونی. کتابی که به مخاطب یادآور میشود که تنها زن پیشگام در علم ماری کوری نبوده و اگر قرارست از آلبرت انیشتین صحبت کنیم باید از اِمی نوتر، نابغه ریاضی هم نام ببریم. اگر استیو جابز یا بیل گیتس را در عرصه فناوریهای کامپیوتری نام میبریم نباید گریس هوپر را، که برنامهنویسی نوین را به وجود آورد، فراموش کنیم. در این کتاب از یک دانشمند زن ایرانی هم نام برده شده است: مریم میرزاخانی! تنها زن و تنها ایرانی برندهی مدال فیلدز که بزرگترین جایزه در ریاضیات است.
در پشت جلد کتاب آمده است:
آیا می توانید چند دانشمند برجستۀ زن را در رشته هایی مانند علوم، ریاضی، پزشکی یا مهندسی نام ببرید؟
به نظر شما سهم زنان در پیشبرد علم چقدر است و چرا ما زنان دانشمند را کمتر می شناسیم؟
فریاد یوزپلنگ
نویسنده: علی گلشن
تصویرگر: مانلی منوچهری
انتشارات: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
در “فریاد یوزپلنگ” یوزپلنگ آسیایی با مخاطب سخن میگوید. از شکل و ظاهرش میگوید، از محل زندگیاش، از حیواناتی که شکار میکند و از چشمهای تیزبینش که میتواند طعمههایش را از پنج کیلومتری ببیند. او سریعترین جانور جهان است و میتواند بیش ار صد کیلومتر در ساعت بدود اما…
اما این تمام قصه نیست.
او در ادامه میگوید: ای فرزاندان انسان! آیا صدای فریاد ما را میشنوید؟
یوزپلنگها از تشنگیشان میگویند چون انسانها دامهایشان را کنار گودالهای آب میآورند، از گرسنگیشان چون ما طعمههایشان را بیرویه شکار میکنیم، محل زندگیاش را ناامن میکنیم و آنها را سرگردان میکنیم. یوزپلنگها هر روز تنها و تنهاتر میشوند و همچنان شکارچیها، جادهها و ماشینها، باغ وحشها آنها را از بین میبرند و به اسارت میکشند.
“شیرهای ایرانی از بین رفتهاند،
ببرهای ایران نابود شدهاند.
آیا سرنوشت ما نیز همین خواهد بود؟”
“فریاد یوزپلنگ” شعری غمانگیزست از آخرین بازماندههای گونهای که در خطر انقراض دارد و امیدوارست با آگاهیبخشی به مخاطب از این گونهی ارزشمند حفاظت کند.
شگفتیهای بدن انسان، همراه با تصویرهای متحرک
ترجمه و تألیف: سپیده خلیلی
انتشارات تولد
صفحه اول کتاب را که باز میکنید یکدفعه سر یک انسان که نیمی از آن اسکلت است و نیمی دیگر ماهیچه، میزند بیرون. وحشت نکنید. این سر به صورت مقوایی و سه بعدی طراحی شده و با باز شدن کتاب برجسته میشود. این سر بخشهای مختلف صورت را در شکل ماهیچهای و استخوان نشان میدهد و توضیحاتی که در این دو صفحه وجود دارد، اطلاعات را در مورد جزییات سر کامل میکند. در صفحات بعدی ساختار سه بعدی چشم، گوش، شکم و ریهها، قلب و نحوهی کار مفاصل قرار داده شده است. همه به صورت حجمی هستند و با فلشهایی که به صورت کشویی در صفحات کار گذاشته شده، میتوان جریان خون و حرکت پردهی گوش و حتی پمپاژ قلب را درک کرد.
کتاب در هر قسمت، به صورت جزئی به شرح بدن انسان میپردازد. اطلاعات وقتی به صورت تئوری داده میشوند شاید تأثیرگذاری کمتری داشته باشند چون مخاطب باید در ذهن خودش عملکرد هر بخش را بسازد. اما در این کتاب، همراه با توضیحات، شما به راحتی میتوانید ماهیچههای روی شکم را کنار بزنید، دندهها را ببینید و بعد دندهها را مثل ورق زدن یک کاغذ، کنار بزنید و به ریهها برسید. حتی زیر ریهها را هم ورق بزنید و قلب و درون ریه را ببینید.
اگر به بدن انسان و کارکرد اعضای بدن علاقه دارید این کتاب را از دست ندهید.
مدرسه حشرات باحال
نویسنده:ووشیانگ مین
تصویرگران: شیا جیان، ژوانگ جیانیو
مترجم: معصومه معراجی
انتشارات: فاطمی؛ کتاب طوطی
کی دلش میخواهد درمورد حشرات بیشتر بداند؟ حشرات چندشآورند و زشت. مثلاً یک سوسک سرگین غلتان چه چیز جالبی دارد که آدم را کنجکاو کند، یا یک مگس یا اصلاً شتهها…
اما حشرات حاکمان مخفیِ زمینند. هر جا که سرک بکشیم یک جور حشره در حال زندگیست، حتی گاه بدون اینکه ما خبر داشته باشیم.
پس شاید بد نباشد درموردشان چیزهایی بدانیم.
در مدرسهی حشرات باحال، ما وارد کلاس قاببالان میشویم. اینکه قاببالان چه هستند و چطور حشراتی حساب میشوند، در داستانهای علمیِ این کتاب میآید.
کتاب داستانهای کمیکی دارد که در هر بخش، یک موضوع علمی را مطرح میکند. تصویرگریهای جذاب و ماجرای سوار شده بر موضوع، خواننده را جذب میکند که داستان را دنبال کند. در پایان داستان هم، یک نقاشی مستند از همان حشرهی مطرح شده در داستان، اطلاعاتِ تکمیلی و جزییات بیشتر داده میشود.
مثلاً یکی از موضوعات مطرح شده در بخش علم به زبان ساده، هنرِ تولید توپهای سرگین به وسیلهی سرگین غلتانک است. در این بخش با ساختار بدن این سوسک، نحوهی غذایابیِ او، چگونگیِ تولید توپهای سرگینی و زاد و ولد سرگین غلتان آشنا میشویم. تصاویر این بخش هم به خواننده برای درک بهتر مطلب کمک میکند.
تکامل
نویسنده: دانیل لاکستون
مترجم: کاوه فیض الهی
انتشارات فاطمی
پستانداران ایران؛ جلد اول: گربهسانان
نویسنده: علی گلشن
انتشارات: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان
پستانداران ایران؛ جلد دوم: سگسانان و کفتارها
نویسنده: علی گلشن
انتشارات: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان
اگر…
نگاهی متفاوت به عددها و اندازههای بسیار بزرگ
نویسنده: دیوید،جِی.اسمیت، تصویرگر: استیو آدامز
مترجم: فروغ فرجود
کتابهای طوطی (بخش کودک نشر فاطمی)
اگر سه و نیم میلیارد سال عمر سیارهی زمین را به یک ساعت کاهش دهیم…
اگر رویدادهای 3000 سال گذشته را در یک ماه خلاصه کنیم…
اگر اختراعات 1000 سال گذشته را روی یک خط کش30 سانتیمتری بچینیم…
و اگرهای دیگر…
مقایسه کردن این همه عدد بزرگ با این همه صفر کار سختیست. این عددها را نمیشود خوب تصور کرد و اگر بخواهیم آنها را با اعدادی به همان بزرگی مقایسه کنیم کار سختتر هم میشود. مثلاً مقایسهی کهکشان راه شیری با منظومهی شمسی، یا مقایسهی اندازهی قارهها و چیزهای دیگر. چقدر خوب میشود به زبان ساده، با مثال یک خط کش، یک متر، یک درخت، اینها را توضیح داد.
فکر کنید میخواهید ابعاد مختلف یک هواپیمای بزرگِ مسافربری را ببینید، یا یک زیردریایی غولپیکر. دیدن همه جای هواپیما یا زیردریایی ممکن است برای شما مقدور نباشد، اما دیدن همهی ابعاد یک ماکت درست و حسابی از هواپیما و زیردریایی کار ممکنی است و جذابیتهای خودش را دارد. کتاب اگر کار این ماکتسازی را برای مسائل بسیار بسیار بزرگی انجام داده است.
در کتابِ اگر، نویسنده همهی آن اندازههای بزرگ را در شکلی قابلتصور در آورده است و نکتهی مهم اینجاست که اصول علمیِ این قیاس را رعایت کرده است. تمام اندازهها و مقیاسها منابع دقیق علمی دارند و این خود ارزش علمی اثر را دوچندان میکند.
کتاب اگر، نهتنها برای کودکان و نوجوانان مطالب علمیِ مفیدی دارد و به زبان ساده است، حتی خواندنش برای بزرگسالان هم جذاب خواهد بود.
سیارهها، سرگذشت زمین، پول، انرژی، جمعیت و چیزهای دیگر از موضوعاتی هستند که کتاب به شیوهای جامع و مقایسهای و در ساختاری آسانفهم به آن پرداخته است.
نقاشیهای کتاب در خدمت متن است و به درک مفاهیم مقایسهای کتاب کمک میکند.
وقتی کسی آزارمان میدهد چه کنیم؟
نویسنده: سالی هویت
مترجم: مصطفی رحماندوست
انتشارات: ذکر؛ کتابهای قاصدک
حفظ محیط زیست به روایت مارمولک
نویسنده: لیندا شوارتز
مترجم: حمیدرضا بلوچ
انتشارات: فنی، کتابهای نردبان.
ترکمن ها
نویسنده علی گلشن
ناشر دفتر پژوهش های فرهنگی، کتاب قلک. ۱۳۹۶
شهرما تهران
معرفی تهران به نوجوانان
نوشته ی پیمان فیوضات.کتاب قلک ۱۳۹۶
من شگفت انگیزترین جانور دریا هستم
نویسنده برندا زی گایبرسون
مترجم شبنم حیدری پور.نشر پرتقال. ۱۳۹۶
آلفرد نوبل بنیانگذارجایزه صلح نوبل
نویسنده کتی جو وارگین
مترجم شهاب الدین عباسی. نشر نخستین. ۱۳۹۵
تمامی مطالب پیشنهاد کتاب غیر داستانی متعلق به سایت فریبا کلهر است